Voorverkoop Rhône - reisverslag 2024

We vliegen op Lyon en beginnen ons bezoek in het noorden. Onze vlucht gaat keurig op tijd, maar tijd voor een rustige lunch bij ons favoriete restaurantje in Ampuis, Le Bistrot à Vin de Serine, is er niet. Bovendien is het op maandag gesloten. Het worden dus belegde stokbroodjes bij de bakker in Ampuis. Ook prima, we gaan immers nog voldoende eten de komende dagen.

Om 13.30 uur sharp (we blijven Hollanders) bellen we aan bij Rostaing. We zijn blij verrast Pierre te treffen. Vaak is hij druk, en ontvangt vader René ons. Beiden zijn begenadigde wijnmakers en met beiden is het proeven van de nieuwe oogsten een belevenis. Is René eerder het type schoolmeester die veel kennis spuit, zoon Pierre is vooral zeer geïnteresseerd in onze mening en stelt zich altijd bescheiden op. Maar op het moment dat Pierre van ons vraag na vraag op zich afgevuurd krijgt over de laatste oogsten, beantwoordt hij deze uitgebreid. Zo vertelt hij ons dat 2024 nat is begonnen en er flink behandeld moet worden tegen meeldauw. Omdat het gevaarlijk is in de gladde wijngaarden, experimenteert hij met drones. Of dit de oplossing is, moet de toekomst uitwijzen. Het is moeilijk om dicht bij het blad te komen en de biologische contactproducten efficiënt aan te brengen. Maar hij ziet dat het met de laatste generatie drones steeds beter lukt. Het zit allemaal nog in een experimentele fase. We gaan over tot het belangrijkste doel van ons bezoek: het proeven van de oogst van 2022. Volgens Pierre heeft het jaar bij hem veel weg van 2020; een droog jaar, met gelukkig wat regen eind augustus, wat de oogst de juiste rijpheid bracht en bovendien een wat beter volume. Maar het jaar is met dertig hectoliter per hectare nog altijd 20% kleiner dan een gemiddelde oogst. Door de droogte groeiden de planten niet, legt Pierre uit, waardoor er al in een vroeg stadium trosjes weggeknipt moesten worden (groene oogst). Er was anders te weinig blad om alle trossen rijp te krijgen. Het bleek een goede keuze. Pierre is zeer blij met de kwaliteit en hoe de wijnen zich tijdens hun opvoeding ontwikkelen. Hij vraagt wat wij ervan vinden. We liegen niet als we zeggen dat de wijnen fantastisch zijn. Pierre doet voor zichzelf vaak blindproeverijen van de wijnen op vat. Hij vindt het belangrijk om alle verschillende percelen door en door te kennen. Het helpt hem bij het bepalen van de uiteindelijke assemblages, die hij net af heeft. Over enkele weken zullen de 2022’s worden gebotteld. Bij het afscheid heb ik voor de familie nog een lekker stuk zeer oude Reypenaer, die verrukkelijk smaakt bij een glas côte-rôtie.

Na dit eerste bezoek zitten onze hoofden al vol indrukken. Snel door naar André Perret in Chavanay, een dorpje in het herkomstgebied Condrieu. Terwijl dit gebied direct grenst aan Côte-Rôtie, is de syrah hier ingeruild voor de viognierdruif. Deze was overigens in de jaren vijftig van de vorige eeuw zo goed als uitgestorven, maar door Georges Vernay werd hij nieuw leven ingeblazen. Nu staat deze druif hier overal en is hij verplicht binnen de appellation. Vernay zag het grote potentieel van de steilere granietbodems, die mineraliteit en spanning brengen, en daarmee een uniek soort viognier. Inmiddels zijn er vele producenten in het gebied, waarvan Perret een van de absolute uitblinkers is. Bij aankomst staan André en dochter Marie ons op de parkeerplaats voor het domein op te wachten. André valt met de deur in huis: Marie heeft het domein in januari overgenomen, de opvolging is geregeld! André is zichtbaar trots en geroerd. Marie moet er om lachen. Ze loopt nu al een paar jaar rond op het domein, heeft oenologie gestudeerd en deed ervaring op bij andere producenten. Ze is er klaar voor. Tijdens onze tocht langs alle vaten neemt ze voortvarend de leiding. En ook daar geniet André van. Zijn andere dochter Alice helpt trouwens ook tijdelijk mee op het domein, maar binnenkort gaat ze op reis. Een ander nieuwtje, laat ‘tje’ maar weg, is dat André de voor hem zo belangrijke wijngaard Chanson heeft kunnen kopen. Zijn huurcontract liep af en de eigenaar gunde het hem. Over het jaar 2023 zijn vader en dochter het meer dan eens: een hoge kwaliteit voor zowel rood als wit. “Madame Perret is ook blij”, voegt André er knipogend aan toe: “We hadden namelijk een uitstekend volume en daar wordt zij als onze ‘financieel directeur’ altijd blij van.” Volume én kwaliteit, dat gebeurt niet heel vaak, zeker de laatste jaren niet. Het voorjaar van 2023 was heel nat geweest, dus er moest hard gewerkt worden om de wijngaard gezond te houden, maar uiteindelijk waren er geen grote problemen. Augustus was daarentegen droog en heet. De jongere stokken hadden er wat onder te lijden en sommige viognierdruiven ‘verbrandden’ iets. Er moest tijdens de oogst dus wel geselecteerd worden. De condrieu is zogezegd zéér goed, maar André voegt hier aan toe dat 2023 ook geweldig is voor hun rode wijnen, net zoals het jaar 2022. Al proevende vragen wij ons hardop af of we de invloed van Marie in de rode wijnen terug kunnen vinden? Ze winnen ieder jaar verder aan verfijning. André haalt z’n schouders op en Marie lacht. In alle bescheidenheid zegt ze dat de stokken steeds ouder worden, wat een positieve invloed heeft op de kwaliteit, en dat ze daarnaast voorzichtiger is met de extracties en ook meer hele trossen laat vergisten. Wij weten genoeg. Wat een topdomein is dit toch. En ook voor ons is de toekomst hier verzekerd.

Op naar het laatste bezoek van de dag en dat is niet ver meer. Domaine Georges Vernay! We worden ontvangen door Moeder Christine en dochter Emma; ook hier is de opvolging een feit. Er heerst een heerlijke dynamiek tussen moeder en dochter. Er worden grappen gemaakt en ze pesten elkaar graag een beetje. Emma voert het woord in perfect Engels en met een aanstekelijk enthousiasme. Zo nu en dan raadpleegt ze haar moeder, die haar dan aanvult of corrigeert. Het bedrijf zit vol historie, met een overgrootvader die aan de basis stond van de oprichting van de appellation en van het behoud en het succes van de viognierdruif. De wijnen van Vernay behoren tot de absolute top van de noordelijke Rhône, zowel de rode als de witte. Sinds de komst van Emma is Vernay volledig overgestapt naar biodynamische wijnbouw. Op de steile hellingen is dat een flinke uitdaging, zeker in een jaar als 2023 met een dergelijk nat voorjaar. Er moet dan veel behandeld worden, wat allemaal handmatig gebeurt en zeer arbeidsintensief is. Emma heeft het er allemaal voor over en leidt zelf de troepen. Na het lastige en zéér kleine jaar 2021 zijn Christine en Emma zeer te spreken over de jaren 2022 en 2023. Warmte vormde voor sommige percelen in 2022 een uitdaging, maar de wijngaard is sterk en eigenlijk had alleen de jonge aanplant het echt zwaar. Wel was het nodig om vroeger te oogsten dan gebruikelijk, in augustus al, wat vrij uitzonderlijk is. De uiteindelijke kwaliteit is echter zeer goed, met een uitstekende balans tussen rijpheid en verteerbaarheid. Een jaar dat jong al heerlijk zal zijn, maar ook zeker een goed bewaarpotentieel heeft, toch de signatuur van het domein, ook voor de witte wijnen. Zoals altijd proeven we naast de jonge jaren ook enkele oudere jaargangen blind, waaronder een prachtige Côte-Rôtie Maison rouge uit 2009, die opvalt door zijn jeugdige frisheid en die we allemaal een paar jaar jonger inschatten. Niets zo leuk en nederig makend als blind proeven. Het is tijd om te gaan, het is al laat en we moeten nog een stukje rijden naar Tain l’Hermitage.

Na een heerlijk ontbijtje in ons hotel steken we met de auto de rivier over en rijden Tournon door, op weg naar het kleine industriegebied, waar Julien Cécillon in een oude loods zijn wijnkelder heeft. Op het eerste gezicht een niet heel romantische plek, maar binnen is het knus tussen alle vaten. Ieder jaar dat we er komen, staan er weer wat meer tanks en vaten. Beetje bij beetje bouwt hij samen met zijn Amerikaanse vrouw Nancy en tevens wijnmaker, het bedrijf verder uit. Een deel van de druiven kopen ze bij bevriende boeren, maar daarnaast kopen ze – als ze de kans krijgen – kleine percelen, zoals een stukje van de lieu dit Saint-Joseph, het oorspronkelijke deel van de gelijknamige appellation. Hier was een verlaten stuk overwoekerd met bosschages, bomen en struiken. Sinds 2013 is hij bezig om dit “vergeten” perceel in ere te herstellen en opnieuw te beplanten. Nu, ruim tien jaar later heeft hij zijn eerste oogst. “Beter een top saint-joseph, dan een normale hermitage.” Hetzelfde geldt voor zijn wijngaard in Crozes-Hermitage, zoals hij zegt op het échte stuk van de appellation in het verlengde van de heuvel van Hermitage, op de coteaux. Iedere wijn die Julien en Nancy maken, hebben hun eigen aanpak: wel of niet vergisten van hele trossen, de duur en intensiteit van de weking, het persen, rijpen, assembleren. Alles op gevoel en zonder vast recept, gericht op balans, energie, concentratie en elegantie. Julien vertelt ons dat ze in 2023 op verschillende plekken veel druiven verloren hebben door hagel waaronder in Mauves. Het was een jaar van hard werken in de wijngaard. In hun eigen wijngaarden, maar ook daar waar ze de druiven kopen. Nancy en hij willen 100% controle hebben over de kwaliteit en dus werken ze waar ze de druiven kopen, ook zelf mee in de wijngaard! Vandaag brengen we na het proeven van de wijnen een snel bezoek aan de nieuwe wijngaard ‘Saint-Joseph’. Apetrots is Julien als hij ons rondleidt. Een steile wijngaard met een perfecte expositie. Julien vertelt ons dat Chapoutier hier zijn buurman is en dat ze hem ontzettend geholpen hebben door een weg aan te leggen die de helling toegankelijk heeft gemaakt, iets wat voor henzelf niet per se nodig was. “In de Rhône helpen we elkaar daar waar we kunnen.” Een mooie constatering.

We waren graag nog langer gebleven, maar toevallig staat een bezoek aan Chave op het programma en daar wil je niet te laat komen! Klokslag elf uur schallen we de bel bij de kelder van Jean-Louis, voor wat wederom een hoogtepunt zal zijn van onze reis. Met de immer drukke Chave is het niet makkelijk om een afspraak te maken – eigenlijk stemmen we onze Rhônereis af op zijn agenda – maar als je er bent, neemt hij ook echt de rijd voor je. Het afdalen in de donkere kelders van het domein is een belevenis op zich. De eerste stop is altijd bij de vaten witte Hermitage. Het kan slechter. Je proeft dan de nog niet geassembleerde percelen en zoomt in op alle stijlverschillen. We proeven de 2022, het nieuwe jaar. Het was de vroegste oogst ooit op het domein. Chave zoekt naar rijpheid en balans. Volgens hem is er een mode van vroeger oogsten om frisheid en ‘mineraliteit’ in de wijnen te behouden. Maar de druiven worden feitelijk onrijp geoogst. Een grote fout volgens hem. De grote terroirs van de wereld hebben hun status vanwege de goede rijpheid die ze de druiven geven. Rijpheid is key, maar wel met een goed balans. In Hermitage draait het daarbij niet om zuren, maar meer om textuur en energie. Het juiste oogstmoment is daarvoor essentieel. “Daar moet je heel precies in zijn!” Jean-Louis legt uit dat Hermitage qua wit eigenlijk constanter in kwaliteit is dan rood. Als we vragen naar de consequenties van het vroege oogsten, antwoordt hij dat zowel de natuur als de mens zich aan zullen moeten passen aan de warmte. Na het proeven van de afzonderlijke terroirs maakt Chave voor ons in zijn glas bij benadering de assemblage en laat het ons proeven; rocoules, Péleat, Hermite, Maison Blanche. “Zo zal de wijn ongeveer worden.” Een sneak preview. Hierna slalommen we door de ondergrondse gangen tot we in een grotere kelder komen. Hier ligt ook een deel van de bibliotheek van het domein. Tijd om wat oudere jaren wit te proeven! We proeven allereerst een 2013; “Een koel jaar. We oogstten dat jaar pas eind september, een bijna tegenovergesteld jaar aan de 2022.” We proeven abrikozen, honing, boenwas en een energieke frisheid. De wijn opent zich in onze glazen. Iedere keer als we ruiken, ontdekken we iets nieuws. Hierna proeven we een 2006. Heerlijk gul en rijp, met tonen van amandel, perzik, brioche, bloesem en honing. Wauw! Dit zijn echte eetwijnen. Het liefst een gerecht met een rijke saus. “We gaan toch niet uit eten omdat we op dieet zijn? Rijke gerechten willen we! Niet alleen maar groenten.” We vervolgen onze tocht door de kelder en komen aan op de plek waar alle rode 22’ers op vat liggen. We proeven verschillende percelen van de Saint-Joseph, waar Chave dezelfde filosofie hanteert als voor zijn Hermitages: alle percelen worden apart gevinifieerd en opgevoed en pas daarna geassembleerd. Vervolgens zijn de vaten Hermitage aan de beurt. We proeven Les Beaumes, Méal, l’Hermite, Les Bessards… ieder perceel heeft zijn eigen terroir en zijn eigen verhaal. Uiteindelijk zal Jean-Louis er één enkele harmonieuze wijn van maken. 2022 was een kleine oogst; 25 hectoliter per hectare. Ook nu proeven we na afloop enkele oudere jaren, zoals 2021, 2019 en 1989. Jean-Louis laat ons ook de zeer schaarse Cuvée Cathelin uit 2015 proeven, gemaakt van grotendeels Bessard, aangevuld met iets van Méal. Een bijzonder moment. Voorlopig komt de wijn niet in de verkoop. We sluiten ons bezoek af met een proeverij van de wijnen van Chave Sélection, wat onze ogen ook weer opnieuw opent. Wat een geweldige prijs-kwaliteitverhouding leveren deze wijnen. Alles is raak! De wijnen zijn stuk voor stuk prachtig gemaakt, met een perfecte balans tussen rijpheid, frisheid en spanning. Hier drink je echte Chave, maar voor een zeer vriendelijke prijs. Het is tijd om te gaan, we hebben trek, maar bovendien hebben we nog een laatste belangrijke afspraak in het vooruitzicht. We pakken snel een ‘plat du jour’ in Mauves bij restaurant Du Jardin à l’Assière. Vaste prik. Een eenvoudig plekje waar de locals graag komen lunchen, met aardige mensen, prima eten en snelle service. Eigenlijk was de keuken al dicht, maar speciaal voor ons blijven ze wat langer open.

Met een kleine vertraging arriveren we bij Gripa. Als we vertellen dat we bij Jean-Louis vandaan komen, aanvaardt Bernard direct onze excuses, geholpen door een stukje Reypenaer. Zoon Fabrice heeft jaren geleden alweer het domein overgenomen, maar zoals vaker is hij hard aan het werk in de wijngaarden. Vader Bernard neemt voor de oude vrienden van Okhuysen graag de honneurs waar. Hij springt vaak bij en is uitstekend op de hoogte van alles. 2022, zo vertelt Bernard, was een warm jaar, met een kleine productie, maar een zeer goede balans. 2023 gaf meer wijn, ondanks de hitte van augustus en de hagel waar ook Gripa last van had. Bovendien was de kwaliteit uitstekend. Bernard neemt ons eerst mee naar de witte wijnen van 2023, die werkelijk verrukkelijk zijn. Nu al! De wijngaarden zijn zeer oud en waren goed bestand tegen de warmte. Stuk voor stuk hebben de wijnen een heerlijk gul fruit, maar ook een zekere spanning. Voor het proeven van de rode wijnen dalen we af naar de vatenkelder. Alle flessen staan keurig op ons te wachten. Voor het openen klemt Bernard de flessen tussen beide benen, draait de spiraal de fles in en rukt de kurk er met een ploppend geluid uit. Vervolgens schenkt hij ons ruime glazen in en heeft bij iedere wijn een verhaal. Over wie de stokken wanneer plantten, de bijzondere ligging van de wijngaard en ook over het etiket dat Fabrice maakte voor de wijngaard ‘Paradis’. “Die duivel op het etiket vinden veel mensen maar niets. Ze begrijpen de humor van Fabrice niet. Misschien is het maar beter als hij het etiket verandert.” We zijn het eens met Bernard, maar ohohoh wat is deze wijn heerlijk! Maar dat geldt eigenlijk voor alle wijnen van Gripa. Wat ons betreft is dit domein nog altijd een van de parels van het noorden, ook al heeft de internationale pers het niet altijd door. We zouden bijna zeggen: gelukkig maar! Het was een lange proefdag en het is tijd om terug te gaan naar Tain. Onderweg stoppen we nog voor wat foto’s en ’s avonds eten we bij Le Cérisier, een voor ons nieuw restaurantje in Tournon, met een – hoe kan het ook anders – uitstekende wijnkaart.

Ons hotel ligt in Tain l’Hermitage, op de linkeroever van de Rhône. Vanaf hier rijd je in oostelijke richting direct Crozes-Hermitage in. Binnen een kwartier sta je bij Graillot op de stoep. De afslag wordt gemarkeerd door de beschilderde watertoren aan de provinciale weg. Op het domein van Graillot is het altijd een grote bedrijvigheid, overal lopen mensen rond in een georganiseerde chaos. De broers Maxime en Antoine runnen gezamenlijk het prachtige bedrijf dat hun vader eigenhandig opbouwde. Vandaag worden we ontvangen door Maxime, zoals altijd goed gemutst. Maxime maakt de dingen nooit mooier dan ze zijn en geeft op al je vragen eerlijk antwoord. “We zijn geen hartchirurgen, we maken wijn. Wijn is lol en moet vooral lekker zijn. Perfectie is geen streven op zich. We volgen de jaren zoals ze komen en proberen dan de lekkerste wijn te maken. Een wijn die we zelf graag drinken.” In 2021 moest er hier gechaptaliseerd worden – het toevoegen van suiker aan de most om op het gewenste alcoholpercentage te komen. Het jaar was nat en koel en de druiven waren aromatisch prachtig rijp, maar met net te weinig suikers. Toen de zakken suiker geleverd werden vroegen de stagiairs zich af of die naar de keuken moesten… Ze hadden nog nooit eerder suiker hoeven toevoegen met al die warme jaren van de laatste tijd. Iets wat vroeger regelmatig voorkwam. De Graillots hadden hard om de verbaasde gezichten gelachen. Met 2022 en 2023 zijn we weer terug bij de warme en zonnig jaren. Zeker 2022 was droog en warm en de druiven klein en geconcentreerd. Er moest opgelet worden om de druiven niet te laat en te rijp te oogsten en tijdens de weking niet te veel te extraheren. Maxime en Antoine hebben steeds meer focus op de juiste balans in de wijn en maken daar de perfecte rijpheid van de druiven soms aan ondergeschikt. Te veel kracht in de wijnen maakt ze minder drinkbaar. De broers zoeken naar frisheid, fruitexpressie en souplesse, niet naar kracht. De 2022 heeft dat van nature in zich en de kunst was dus juist om daar in de vinificatie niet in mee te gaan. Korte wekingen en niet te intensief. De opvoeding is wat langer dan gebruikelijk, dat verzacht de wijnen nog wat meer. Het resultaat is indrukwekkend, want ondanks de kracht zijn de wijnen mooi fris en voel je de energie. Naast de wijnen van Domaine Alain Graillot proeven we nog enkele nieuwe wijnen van gekochte druiven, waarbij de broers experimenteren met het werken zonder sulfiet en hele korte wekingen. We proeven een wijn waarvan het fruit het glas uit knalt en met een hele lichte structuur. “Ontbijtwijn”, grapt Maxime. Daarnaast proeven we de heerlijke wijnen van Domaine de Fa uit de Beaujolais, waar de broers inmiddels groot succes mee hebben. Met Maxime praat en proef je gerust de hele dag door, maar we moeten weer verder. De familie Clape wacht op ons.

Vanaf Graillot is het niet ver naar Cornas. We steken de rivier over bij La Roche-de-Glun en staan vijftien minuten later geparkeerd aan de Route Nationale en bellen aan bij de oude garagedeur, waarachter het illustere domein schuilgaat. Vele bezoekers zullen denken dat ze hier aan het verkeerde adres zijn, maar het klopt echt. Hier geen franje, geen ontvangstruimte, of zelfs iets van een entree, maar een rommelige garage, met aan de zijkant een tafel waar binnengekomen flessen op staan (van andere boeren, vanuit heel Frankrijk) en wat dozen met proefglazen. Olivier en vader Pierre-Marie komen beiden enthousiast gedag zeggen. We proeven met Pierre-Marie, want Olivier moet terug de wijngaard in. De proefglazen worden uitgedeeld en dan stappen we het kleine liftje in om af te dalen naar de kleine, vochtige kelder onder het huis. Hier staan grote oude fouders, bekleed met prachtige schimmelculturen, die het klimaat in de kelder bepalen. En die hoogstwaarschijnlijk de wijnen hun unieke karakter geven. De vaten werden ooit ter plaatse hier in elkaar gezet. Er was een vatenmaker die per se met de familie wilde werken en precies de afmetingen van het liftje had opgemeten en een tijdje later met een kant en klaar vat aan kwam zetten. Uiteindelijk bleek het toch net niet te passen en kon het vat weer mee terug. Ook Pierre-Marie vertelt ons dat 2022 een warm en droog jaar was, met kleine geconcentreerde bessen als gevolg. Cornas is vanwege zijn ligging in een kom op de granieten heuvels een warme plek. Hierdoor zou je kunnen denken dat de wijngaard extra last had van de omstandigheden van het jaar. Maar Pierre vertelt ons dat de wijngaard zeer sterk was en dat hij opvallend groen bleef. De hoge leeftijd van de stokken, met wortels die diep de grond ingaan, helpt daarbij. Tegelijkertijd waren de rendementen erg laag. 2023 was wat dat betreft een fijner jaar. Ook nu was het warm en zonnig, maar in het voorjaar had het goed geregend en ook de zomer kende precies voldoende neerslag. Er was wat meeldauw en ook trok er nog een hagelbui over, maar de schade bleef gelukkig beperkt. Augustus was erg heet, waardoor de rijping van de druiven wat blokkeerde. De oogst duurde daardoor lang, want de verschillende percelen kregen niet op hetzelfde moment de gewenste rijpheid. Het resultaat was wel zeer goed, met wijnen die een ideale balans laten zien tussen rijpheid en frisheid. Pierre: “2023 is voor ons een klassiek en heel compleet jaar. 2022 is aantrekkelijk door zijn rijkdom, maar op deze wijnen zullen we iets langer moeten wachten voordat ze op dronk zijn.” Net als bij Chave worden hier alle afzonderlijke percelen geproefd, die straks tezamen die ene magische wijn gaan vormen. Natuurlijk proeven we ook het wit uit Saint-Péray, de Vin des Amis en de Côtes du Rhône. Alles très Clape en indrukwekkend mooi. Wat is het toch een feest om met dit domein te werken! Ook hier willen we graag langer blijven, maar we moeten de auto in richting dat andere, zuidelijke deel van de Rhône. Ook dat is een feest!

We trappen af, het kan slechter, bij Domaine Chante Cigale in Châteauneuf-du-Pape. Een heerlijk domein waar we al sinds de jaren zeventig mee werken, inmiddels drie generaties. Alexandre Favier is hier nu de grote man en net als zijn vader iemand met een groot gevoel voor kwaliteit. Hij weet precies wat hij wil maken en hoe dat te doen. Châteauneuf brengt wijnen voort die van nature veel kracht hebben. De balans vind je dan door juist voorzichtig met de druiven om te gaan en te zoeken naar de gelaagdheid, de luchtigheid en de elegantie achter alle power. Dat begint in de wijngaard: de basis van iedere goede wijn is het oogsten van perfecte druiven. Hier besteedt het team van Alexandre dan ook zeer veel aandacht aan. In de kelder houdt hij niet van te veel toevoegingen. Hij is rustig met het hout en gebruikt verder zowel cement als inox, en geeft de wijnen de tijd om zich te ontplooien. Over 2023 zegt Alexandre: “Een magisch jaar! Dit komt niet vaak voor, maar zowel het volume als de kwaliteit waren perfect. Het was niet té heet, er was voldoende regen en de perfecte rijpheid kwam automatisch. Heerlijk! Bovendien zijn dit wijnen die zich jong al heerlijk laten drinken. 2022 is wat dat betreft serieuzer, een jaar met kracht en een lange adem. Die leg ik zelf nog even weg, maar het zijn grote wijnen. 2024 zet ons weer even met beide benen op de grond. Het hele voorjaar heeft het nu al geregend.” Tijdens Wine Paris, vroeg in februari 2025, gaan we nog even bij Favier langs om het wit uit 2024 te proeven, wat werkelijk heerlijk is! Favier: “in 2024 is het blijven regenen, ook tijdens de bloei, wat een slechte vruchtzetting gaf, waarmee de oogst direct kleiner werd. We moesten heel hard werken in de wijngaard en tijdens de oogst streng selecteren. Of ik blij ben met de uiteindelijke kwaliteit? Proef maar! Het harde werken is beloond. Het grote nadeel? We hebben bijna niets gemaakt.” We overnachten die nacht in Tavel bij de familie Delorme die hier een oude villa hebben die dient als gastenverblijf. We kunnen hier zelf koken, wat we die avond doen. We halen wat lekkers bij de slager en groenteman en pakken een van de flessen Tavel die voor ons klaarstaan in de ijskast. Even een rustige avond is waar we naar uitkeken.

De volgende ochtend melden we ons bij het domein, waar de jonge Ambre Delorme ons ontvangt. Ambre is op jonge leeftijd haar plotseling overleden vader op het domein opgevolgd. Op dat moment moest ze nog veel leren en werd ze geholpen door het kundige team, waaronder haar moeder en vrienden van de familie. Al snel weet Ambre wat ze wil en zet het bedrijf in de geest van haar vader voort, wat betekent dat ze de wijngaarden volledig biodynamisch bewerkt. Veel extra werk, maar Ambre gelooft in deze aanpak. Ze neemt ons dan ook mee de wijngaarden in en laat ons zien hoe gezond en vol leven deze zijn. Ze wijst ons op enkele buren, waar de wijngaard er kaal en doods uitziet. Ze vertelt hoe haar wijngaarden in een heet en droog jaar als 2022 geen enkel probleem hadden en heel fris en groen bleven. Ook de druiven hadden een perfecte balans, met voldoende zuren en frisheid. Alles wordt dan ook in kleine badges met perfecte rijpheid geoogst. Nieuwe, kleine vaten helpen haar hierbij. Ze kan hierdoor veel preciezer werken. Tijdens het proeven van haar uitgebreide serie wijnen valt op hoe harmonisch en elegant deze zijn. Christophe, haar vader, werd als een grootheid in de streek beschouwd, maar we vragen ons na het bezoek hardop af of Ambre niet nog verder gaat in haar zoektocht naar kwaliteit en verfijning. We zijn in ieder geval zwaar onder de indruk van wat zij ons deze ochtend laat proeven. Zelf straalt ze ook. Dit is duidelijk haar roeping.

Vanaf Tavel is het vrij makkelijk aanrijden naar Laudun, al duurt de rit over de bochtige weg het achterland in altijd langer dan verwacht. Het domein van Luc bestaat uit een oud herenhuis, waar de familie al generatieslang woont, met daarachter een weinig romantische loods, die rommelig oogt, maar die perfect is ingericht om wijnen van topniveau te kunnen maken. Want dat doet Luc! Door veel wijnmakers in de streek worden vooral de witte wijnen volop geprezen. Luc is een technicus, een uitvinder, en heeft ongelooflijk veel gevoel voor het wijnmaken. Natuurlijk begint dat in de wijngaarden, waar hij er veel van heeft. Daarbij wordt een deel van de wijn als bulk verkocht en bewaart hij alleen de mooiste percelen en de beste druiven voor zijn eigen wijnen. Een mooie en handige manier van selecteren. Daarna gaat Luc in de kelder aan de slag, koelt hij zijn druiven, is zeer veeleisend in het persen van de druiven, en alert tijdens de vinificatie. Hij speelt met de bourbes en de lies en zoekt naar wijnen met enerzijds rijpheid en aromatische rijkdom en anderzijds een energieke frisheid. We zouden Luc trouwens te kort doen als we het alleen over zijn witte wijnen hebben, want ook z’n rood is voortreffelijk. Een gulle, kruidige stijl, die altijd veel plezier brengt. Inmiddels zijn zonen Rafael en Frédéric actief op het domein en is ook hier de opvolging geregeld. We moeten door. Vanaf Pélaquié is het drie kwartier naar Gigondas, waar we bezoeken brengen aan Domaine du Pesquier en Raspail-Ay. Maar daarvóór willen we nog even lunchen op het dorpsplein van Gigondas. De lucht is inmiddels opengetrokken en we kunnen heerlijk op het terras zitten. We genieten van een rijk gevulde salade met een glaasje witte gigondas, de nieuwe appellation die sinds de oogst van 2023 bestaat.

We komen aan op het altijd wat rommelig ogende domein. Inmiddels weten we dat je daar ook op deze plek gewoon doorheen kunt kijken. De kwaliteit is immers zeer hoog en dat al vele jaren. Dominique heeft het domein overgedaan aan zijn zoon en dochter en die zetten zijn werk in dezelfde filosofie voort. Zoon Christophe ontvangt ons, een zeer vriendelijke en vrolijke vent. De wijngaard ligt hier rond het domein en wordt door de nieuwe generatie biologisch bewerkt. Er wordt niet meer geploegd en het onkruid mag welig tieren. Met de opwarming van de aarde is er steeds meer aandacht voor het beschermen van de bodem – door deze met planten te bedekken – en het tijdig binnenhalen van de druiven, met de juiste balans en rijpheid. Alle percelen, en alle druivenrassen worden los van elkaar geoogst en in cementen vaten gevinifieerd. De wekingen zijn doorgaans lang. Hierna wordt de wijn geassembleerd, gevolgd door een lange opvoeding op grote eikenhouten foudres, waarvan de oudste meer dan honderd jaar oud zijn. Het droge jaar 2022 leidde hier niet tot problemen omdat op deze plek vanuit de omliggende heuvels altijd een ondergrondse aanvoer is van water. De stokken zijn bovendien zeer oud en hun wortels reiken tot diep bij de waterreserves in de bodem. Hier wordt maar één rode wijn gemaakt en een beetje rosé als bijproduct. Telkens weer zijn we verbluft van de kwaliteit. De complexiteit, de ingetogen kracht en de souplesse spreken ons zeer aan. 2022 blijft een stevig jaar, maar met een beetje leeftijd wordt het wederom genieten van deze gulle wijnen.

Vanuit Raspail-Ay kun je kruipend naar buurman Pesquier. Ook hier werken we al heel lang mee samen. Vanwege het grote succes van de “Mon petit Petrus”, de landwijn van het domein, vergeten we soms hoe goed de andere wijnen zijn, zoals de Vacqueyras en de Gigondas en dit jaar voegen we er een wijn aan toe: de witte Gigondas! De ontvangst is even hartelijk als altijd. Moeder Boutière komt natuurlijk even gedagzeggen, met aan haar benen twee kleinkinderen op wie ze overdag past. Matthieu neemt ons mee de charmante caveau in. Aan het barretje wordt geproefd. We beginnen met het nieuwe wit. Op een perceel direct naast het domein, waar de druiven altijd wat minder makkelijk rijpten, heeft hij clairette aangeplant en wat picpoul. Clairette moet binnen de appellation verplicht 70% van de assemblage vertegenwoordigen, bij Pesquier is dat 90%. De druiven worden met de hand geplukt en daarna 24 uur gekoeld en vervolgens koud geperst. De vinificatie volgt op eikenhouten vaten van 600 liter en amfora’s. Het resultaat is een heerlijke wijn, met veel structuur en een prachtige complexiteit. Een mooie aanvulling op het portfolio. Voor rood concentreren we ons op 2022, dat ook hier warm en droog was, ware het niet dat er vlak voor de oogst net voldoende neerslag was gevallen om de druiven iets in grootte toe te laten nemen en wat meer balans te brengen. Matthieu bleef voorzichtig in de extractie, want de tanninen waren potentieel fors. Bij het proeven zijn die ook aanwezig, zeker bij de Vacqueyras, maar deze worden omhuld door heerlijk sap en uitbundig fruit. Matthieu probeert wat vroeger te oogsten dan voorheen om voldoende frisheid in zijn wijnen te behouden. “Met de rijpheid zit het hier altijd wel goed, maar de juiste balans vraagt om veel precisie van het oogstmoment”. De Gigondas is wat dat betreft exemplarisch: een stoere wijn, maar met een geweldige luchtigheid en een zeer aantrekkelijk, zoetig fruit. De proefdag was wederom lang. We strijken deze avond neer in de buurt van Cairanne, waar we in het lokale Le Tourne au Ver genieten van een eenvoudige, maar goede maaltijd. Hierbij drinken we een heerlijk glas cairanne van Oratoire Saint-Martin, een voorproefje op morgen.

Het is alweer de laatste dag van onze reis, maar wel met twee prachtige bezoeken op het programma, in Cairanne en Rasteau. Voor mensen die wat minder bekend zijn in de Rhône lijken deze wijngebieden wellicht wat minder interessant, maar beide bezoeken zijn aan topdomeinen die behoren tot mijn persoonlijke favorieten. Vele jaren hebben we samengewerkt met de broers Alary, die hun oude familiedomein wisten te plaatsen bij de top van de zuidelijke Rhône. Helaas was er na vele generaties geen opvolging meer binnen de familie en werd het bedrijf verkocht. Gelukkig gingen de broers niet voor de hoogste bieder, maar voor de partij die ze het meest vertrouwden voor een goede continuïteit. Het werd Pierre Fabre van Domaine Mont-Redon uit Chateauneuf-du-Pape. Ook voor ons was het even spannend, maar toen we Pierre leerden kennen, wisten we dat het goed zat. Niet alleen is hij zelf een kundig wijnmaker, maar bovendien is hij een gepassioneerd liefhebber, die al lange tijd een grote fan was van de wijnen van Oratoire Saint-Martin. Toen we hem tijdens ons bezoek vroegen of er nog dingen veranderd waren op het domein, riep hij stellig: “Helemaal niets! En dat is het doel, want alles is hier perfect. Maar okay, wat er wel is veranderd, en dat komt de kwaliteit ten goede, is dat we voor het domein een grotere groep oogsters hebben. Dit zorgt ervoor dat we nu echt alleen oogsten als een perceel perfect rijp is. We gaan vaker de wijngaard in en dat brengt nog meer precisie in de kwaliteit.” Pierre is enthousiast over 2023. Het was iets minder droog dan 2022 en daardoor is er ook iets meer volume. De rijpheid kwam langzaam in 2023, maar de oogstploeg was geduldig en oogstte perfect rijpe druiven. Het jaar heeft een mooie fruitexpressie, in combinatie met de typische finesse van het domein. Het unieke karakter van Oratoire blijft onder Pierre gelukkig intact.

Ons laatste bezoek is aan Domaine des Escaravailles, hooggelegen in Rasteau. Vanaf het domein heb je een prachtig uitzicht op alle omliggende wijngaarden. Met een opwarmend klimaat is de hoge ligging van het domein een voordeel: het is hier net koeler, vooral tijdens de nachten. De druiven rijpen hierdoor later en behouden beter hun zuren. Het is iedere keer weer een feest om de kundige en enthousiaste Gilles Ferran te ontmoeten en helemaal nu dochter Madeline bezig is het bedrijf over te nemen. Ze is al even gedreven en aardig als haar vader. Gilles is duidelijk een beetje afstand aan het nemen, maar neemt tegelijkertijd nog volop deel aan al het werk dat moet worden gedaan. Net als zijn eigen vader, die nog immer bijspringt. De wijnen van dit domein zijn van een grote klasse en we zien beetje bij beetje de hand van Madeline. Zo controleert ze alle druiven op perfecte rijpheid en oogst per perceel en alleen bij perfecte rijpheid in plaats van per cru, zoals haar vader gewend was te doen. Ook is ze heel zacht in haar extracties: “de rijpheid en kracht komen hier makkelijk. Het is mijn opdracht om dat in toom te houden en naar balans te zoeken. Door onze hoge ligging oogsten we later dan de meeste producenten in het dorp. Hierdoor krijgen we vooraf al veel nuttige informatie over het jaar en bepaalde karakteristieken. We doen daar ons voordeel mee en kunnen tijdig anticiperen indien nodig. De serie wijnen die we proeven is geweldig. Alles is raak. Wat een talent, wat een wijnen en dat voor deze uitstekende prijzen. Hier gaan we weer van genieten! Het is tijd om afscheid te nemen. De luchthaven wacht op ons. We gaan naar huis met vele nieuwe indrukken, met in het vooruitzicht een grote hoeveelheid prachtige wijnen die gaan komen. Wat een geweldig vak hebben we toch!