Vinologisch: je hoofd als geurbibliotheek

Door Max Funcke, 05 September 2024

Voor veel nieuwe wijnproevers lijkt dit een onmogelijke opgave: hoe kun je zulke vluchtige en complexe geuren in woorden vangen?
Jaren geleden, toen mijn wijnobsessie nog een ontluikend obsessietje was, stond ik versteld van de woorden waarmee sommige mensen een wijn konden omschrijven. Zij hadden hier ongetwijfeld een groot en uitzonderlijk talent voor, zo redeneerde ik. Maar na een tijdje kwam ik erachter dat eigenlijk iedereen die enthousiast is over wijn dit met een beetje volharding kan leren. Het belangrijkste hulpmiddel in die eerste maanden was voor mij de ‘aromazon’; een visuele weergave van veelvoorkomende aroma’s in een wijn. Je schenkt een glas in, walst, ruikt, en gaat de woorden op de aromazon af. Banaan? Nee. Bosbes? Ja. Natte hond? Nee. Kruidnagel? Ja. Al snel kom je erachter dat je gedurende je hele leven een aromabibliotheek hebt opgebouwd in je hoofd. Pas als je het licht van je aandacht erover laat schijnen, zie je hoe groot die bibliotheek is. Wie op deze manier woorden begint te verbinden aan aroma’s, zal in een korte tijd een kwantumsprong maken.

Geuren zijn nauw verwant aan herinneringen en hebben daarom het vermogen om emoties in ons los te maken. Eén van de speciaalste wijnmomenten die ik ooit meemaakte was vlak na mijn eerste cursus. Tijdens een wijndiner kregen we een syrah ingeschonken. IJverig begon ik een proefnotitie te maken op de manier die ik had geleerd. Onder het kopje ‘aroma’s’ schreef ik: ‘kers, olijf, viooltjes, een pepertje’. Daar was ik al best blij mee. En toen gebeurde er iets heel bijzonders. Ik rook nog een keer, en opeens was ik weer twaalf jaar oud, en stond ik in de schemering op een veldje in Zuid-Frankrijk met mijn vader een rugbybal over te gooien. Een vloedgolf aan herinneringen kwam naar boven: de bakker op de camping, barbecueën voor de tent, het riviertje waarin we overdag zwommen, Harvest van Neil Young op mijn minidisk-speler …
Deze wijn rook naar dat moment, een moment waar ik al jaren niet aan had gedacht. Een moment dat niets met wijn te maken had. Opeens begreep ik: het staat niet op de aromazon, maar een wijn kan ook ruiken naar een zwoele, mediterrane zomeravond.

Ik geloof dat het goed is om eerst de basis te leren. Met een aromazon, of door een cursus te volgen. Daarom heb ik bij deze editie van het proefpakket een aromazon gedaan. Naarmate je comfortabeler wordt met het benoemen van de algemene geuren, zal je merken dat je perceptie genuanceerder wordt, en dat een wijn op meerdere manieren kan worden omschreven. En dan komt opeens de dag dat het eigenlijk niet meer zo gek klinkt als iemand zegt: ‘deze barolo ruikt naar verwelkte rozenblaadjes’. En dat je dan om je heen kijkt, en beseft dat het je eigen woorden waren.