De streken van Job: Piemonte

Door Job Joosse, 5 september 2024

Een heerlijk land, maar Italië was voor mij onbekend terrein toen ik als piepjonge sommelier van start ging aan de Vinologenopleiding. Een enigma zelfs, met een wirwar aan ingewikkelde herkomstgebieden en een enorme keur aan onbekende lokale druivenrassen. Ik had praktijkervaring nodig om een beeld te krijgen bij de voor mij nog droge teksten uit de boeken van de Wijnacademie. Daar moest een zomervakantie aan gewijd worden! Met de wijnatlas op schoot ging ik met mijn vriendin naar het noordwesten van Italië. Met korte tussenstops op kleine campings reden we via de Elzas en Zwitserland door Aosta richting Alba. Vanaf het hoger gelegen dorpje Vergne in de buurt van Barolo hadden we een schitterend uitzicht op de Alpen en op de heuvels met hun wijngaarden om ons heen. Als ons daar iets duidelijk werd, was het wel waarom Piemonte letterlijk ‘aan de voet van de berg’ betekent.

Op wijnontdekkingstocht
In dé Italiaanse wijngids Gambero Rosso ging ik op zoek naar de beste producenten die deze grote streek te bieden heeft. De grote cru’s uit Barolo en Barbaresco zijn natuurlijk weergaloos, maar komen in de zomer in een tentje op de camping niet altijd helemaal uit de verf. Daarnaast is het budget van een twintigjarige sommelier na twee of drie van dergelijke flessen ook gauw op. Ik had me voorgenomen om te gaan kijken wat er nog meer voor spannends te ontdekken zou zijn. Zo proefde ik wijnen van de arneis, cortese, favorita, freisa, dolcetto, grignolino, barbera en brachetto – druiven die op het etiket worden vermeld met vaak ook het district waar ze staan aangeplant.

Heerlijke zuivere wijnen met een heel eigen, écht Italiaanse identiteit. In de omgeving van de stadjes Alba en Asti overlappen de DOC’s en DOCG’s elkaar op een complexe wijze. In deze heuvelachtige omgeving liggen nagenoeg alle wijngaarden op de hellingen. Er is een enorme diversiteit aan bodemsoorten en vooral exposities. Terroir speelt in Piemonte dan ook een buitengewoon belangrijke rol.
Hoofdrolspeler nebbiolo is ook nog eens een notoir lastige druif, die de beste en meest zonnige plekjes opeist om zijn rijpheid goed te kunnen bereiken, zoals in Barolo en Barbaresco. Barbera speelt daarnaast misschien de tweede viool, maar heeft inmiddels een zeer goede reputatie. Het is in veel opzichten een tegenpool van de verfijnde en licht gekleurde nebbiolo, met juist veel kleurintensiteit en een stoer en krachtig karakter. Piemonte is een lastig gebied om te begrijpen als wijnliefhebber, maar hoe passen de druiven daar dan in? Zijn die ook een acquired taste of juist niet?

Van Alba tot Asti
Toonaangevende producenten genoeg in Piemonte, met elk hun eigen filosofie, wat bijdraagt aan de typiciteit van hun wijnen. De prestigieuze familie Ceretto beschikt in zowel Barolo, Barbaresco, als de omgeving van Alba en Asti over schitterende wijngaarden zoals Cannubi San Lorenzo en Bricco Rocche in Barolo en Asili en Benadot in Barbaresco. Alle aandacht en precisie waarmee ze deze perceelselecties bewerken passen ze ook toe bij hun Barbera d’Alba Piana, Dolcetto d’Alba Rossana en hun vermaarde Moscato d’Asti. Deze wijnen met een internationale allure worden vanzelfsprekend geschonken in hun driesterrenrestaurant Piazza Duomo in Alba.
De wijngaarden van het kleine familiedomein van Giovanni Manzone uit Monforte d’Alba vallen alle binnen de DOCG Barolo. Ze bezitten grond in beroemde cru’s als Castelletto en Gramolere. Naast de fameuze nebbiolo staat hier ook barbera en dolcetto aangeplant. Een van de specialiteiten van de familie Manzone is hun rossese bianco, een bijna uitgestorven witte druif.

Paolo Alliata van Villa Terlina uit Agliano Terme is juist een echte specialist op het gebied van barbera geworden! Na zijn oenologische studie in Bordeaux kocht hij enkele wijngaarden met zeer oude stokken barbera in de buurt van Asti. Hij wilde bewijzen dat die druif in staat zou zijn om het op te nemen tegen de grote wijnen van nebbiolo. Hij voedt de wijnen op oude barriques op om de tanninen te temmen. Hij is met deze missie een echte referentie geworden in de streek!