In Baskenland verbleven we in de heuvels vlak achter San Sebastian, slechts twintig minuten rijden van het domein van Xabier Urruzola in het gehucht Alkiza. Dat ommetje is dan snel gemaakt… We worden hartelijk ontvangen door Xabi en zijn twee enthousiaste border collies. Hij stelt voor om samen door de wijngaarden te wandelen, die direct achter het huis steil omhoog lopen. Onderweg vertelt hij dat we in deze vallei slechts acht kilometer van de kust zijn.
Xabi: “Dit is een van de drie aparte herkomstbenamingen voor Txakolina, genaamd Getariako, naar het plaatsje Getaria aan de kust. De meeste domeinen liggen direct aan de kust waar de invloed van de Atlantische oceaan veel groter is. Hier in deze vallei lig ik mooi beschut en heb ik minder regen. Daarnaast liggen mijn wijngaarden op het zuidoosten met een perfecte warme expositie. De belangrijkste druif is hier de lokale hondarrabi zuri, die goed tegen het grillige weer bestand is en hier precies voldoende zonuren krijgt om goed rijp te worden. De stokken staan hoog opgebonden in pergola. Hoger van de grond zijn de druiven beter beschermd tegen rot wanneer er een hogere luchtvochtigheid is.”. Terwijl Xabi dit uitlegt steekt er een zachte, frisse wind op die direct voor verkoeling zorgt.
Xabi: “Voel je dat? Die wind zorgt dat de bladeren en trossen sneller drogen en de loofwand gezonder blijft. Alles moet met de hand gedaan worden in de pergola, dat kost veel energie en tijd op de steile hellingen, maar komt de kwaliteit ten goede. In de zomer besteden we veel tijd aan het uitdunnen van het bladerdak van de pergola’s zodat we meer zon op de trossen krijgen en de wind het goed schoon kan houden.”
Naast de hondarrabi zuri plant Xabi ook steeds meer petit courbu aan, lokaal bekend als hondarrabi zuri zerretia, en daarnaast gros manseng, hier lokaal bekend als izkiriota.
Xabi: “Deze twee druivenrassen kennen we uit zuidwest Frankrijk, maar staan van oudsher ook hier aangeplant, net over de grens in Spaans Baskenland en worden gezien als lokaal typische druivenvariëteiten. Deze twee zijn heel belangrijk voor de balans in de assemblage van mijn Getriako Txakolina.”.
Hier wat meer landinwaarts, heeft hij ook best wat van de blauwe hondarrabi beltza staan die hij gebruikt om zijn rosé mee te maken. Daarnaast heeft hij nog chardonnay en sinds kort heeft hij ook wat riesling aangeplant. Hierbij heeft zijn goede vriend Jasper Bruysten hem geholpen, die wij natuurlijk goed kennen van zijn Weingut Jasper-Franz uit de Rheingau.
Ondertussen zijn we aangekomen in zijn kelder. Het karkas van dit gebouw bestaat uit een immens grote, eeuwenoude houten appelpers.
Xabi: “Nu ben ik je verplicht wat te vertellen. Deze appelpers is ons cultureel erfgoed, voor de Basken in het algemeen, maar vooral ook voor mijn familie. De Basken aan de kust waren een van de eerste volkeren die commerciële walvisvaarders waren. We waren in staat om zo ver als Labrador en Newfoundland bij Canada te varen. Het geheime wapen was onze lokale appelcider. Deze scherpe, zure en licht alcoholische drank zorgde ervoor dat de vissers geen scheurbuik kregen op hun soms maandenlange zeereizen. Op zo’n reis moesten dan duizenden liters cider mee. Het maken van een dergelijke appelpers kost generaties en bestaat uit hele boomstronken van duizenden kilo’s. Voor het maken van mijn wijnkelder en daarboven mijn woonhuis moest de appelpers als een puzzel achterstevoren uit elkaar gehaald worden en daarna weer in elkaar gezet worden. De overheid was bereid hier aan mee te betalen onder voorwaarde dat het voor het publiek te bezichtigen zou zijn en ik elke keer dit verhaal zou vertellen. Naast appels hebben wij altijd ook wat druiven voor eigen gebruik gehad. Ook mijn vader Inazio, waar het domein naar vernoemd is, maakte zelf wijn. Ik ben de jongste van vier kinderen en was de enige die het familiebedrijf wilde voortzetten nadat mijn vader veel te vroeg overleed. Dat ik mijn familie rondom 2005 vertelde dat ik alle appelgaarden wilde rooien en wilde beplanten met druivenstokken was dat best een schok voor hen. Voor mij voelde het goed! Onze geschiedenis met appels heeft met de pers nog steeds een prominente plek. Het blijkt de juiste keuze geweest en ik ben er trots op!”.
De kelder is niet groot en vooral heel praktisch ingericht. We proeven samen zijn wijnen en hij vertelt hoe hij te werk gaat in de kelder. Als we klaar zijn met proeven moet hij naar San Sebastian. Daar heeft hij een kleine bar in de haven genaamd Ttipia en in de oude stad ook nog een restaurant genaamd Txakolina met pintxos en klassieke Baskische gerechten. Ook hij heeft erg veel last van personeelstekort en de hele zomer staan zijn vrouw en hij ’s ochtends in de wijngaarden en ’s middags en ’s avonds in hun restaurants.
Xabi: “Beide panden hebben we midden in de pandemie gekocht. Een zenuwslopende tijd, maar de prijs was toen goed en achteraf zelfs geweldig. Zo’n kans zouden we nooit meer krijgen. Nu ben ik zelf mijn beste afnemer. Je komt vanavond toch wel wat eten bij ons in San Sebastian? Dan kan ik je pas echt laten zien waartoe mijn txakolina’s in staat zijn!”.
Met zijn Getariako Txakolina Blanco proeven we natuurlijk een keur aan Baskische pintxos. Bij de verse vis van de grill zoals sardines, heek en zeeduivel proeven we de Hernio – Getariako, Txakolina Blanco die door zijn langere opvoeding op de fijne gistsporen meer structuur heeft. De langere rijping op fles geeft diepgang en complexiteit. Zijn Getariako Txakolina Rosado schittert bij de gegrilde tonijn met gekaramelliseerde uien en de pikante smaken van de gerookte paprika en knoflook. Deze rosado wordt doorgeschonken bij de txuleta (côte de boeuf) van de houtskoolgril en past daar wonderwel fantastisch bij. Heerlijk fris en met meer dan voldoende structuur en pit.
Xabi heeft niets te veel beloofd. Wat een geweldige ervaring! Je proeft de energie en levenslust in zijn unieke wijnen! Natuurlijk zijn het wijnen met een opvallende strakke frisheid, juist daardoor zijn het echte eetwijnen die veel aankunnen. Door ze te combineren, met pintxos, en allerlei visgerechten, gaan ze echt leven en komen ze prachtig tot hun recht.
